
"CEMAL NADİR HÂLÂ YAŞIYOR!"
CİHAN DEMİRCİ

Bundan 14 yıl önce, 2002 yılında 100. doğum yılı anısına, “Cemal Nadir 100 Yaşında” adlı oldukça kapsamlı bir kitap hazırlamıştım büyük usta için. Cemal Nadir'e yakışacak kapsamdaki bu kitabı Cemal Nadir Güler ustanın 100. yaşı anısına Karikatürcüler Derneği yayınlamıştı. O dönem Karikatürcüler Derneği'nin genel sekreteriydim ve dernek olarak bir yıl boyunca süren etkinliklerle anmıştık Cemal Nadir ustayı. Bu etkinliklerden birinde Ferit Öngören şu ilginç saptamayı yapmıştı: “Bunca çok şeyi, çok az bir zamana sığdıran Cemal Nadir’in yaşamı o kadar kısa sürmüş ki, en kısa ay olan Şubat’ın bile 28’ini çıkartamayıp 27’sinde göçüp gitmiş ne yazık ki!..”
Cemal Nadir’in kısacık ama dopdolu geçen ömrü Şubat’ı bile çıkartamamıştır ama, 27 Şubat 1947’de öldüğünde o güne dek İstanbul’da pek görülmemiş bir şey olur ve şehirde hayat durur. Cenazesinin kalkacağı 28 Şubat 1947 günü İstanbul’da esnaf dükkanını açmaz, kepenklerin üzerine: “Cemal Nadir’in cenazesi nedeniyle kapalıyız” yazar ve nerdeyse tüm İstanbul halkı Cemal Nadir’in cenazesine koşar. O güne dek bir“sanatçı” cenazesinde görülmemiş bir insan seliyle, İstanbul halkının gözyaşları içersinde 28 şubat 1947’de Zincirlikuyu mezarlığında toprağa verilir. Bu ülkemizde bir “karikatürcü” için o güne ve hata bugüne dek görülmeyen müthiş bir sevgi selidir. Peki bu sevgi selinin ardında ne vardır?
Cemal Nadir’in kısacık ama dopdolu geçen ömrü Şubat’ı bile çıkartamamıştır ama, 27 Şubat 1947’de öldüğünde o güne dek İstanbul’da pek görülmemiş bir şey olur ve şehirde hayat durur. Cenazesinin kalkacağı 28 Şubat 1947 günü İstanbul’da esnaf dükkanını açmaz, kepenklerin üzerine: “Cemal Nadir’in cenazesi nedeniyle kapalıyız” yazar ve nerdeyse tüm İstanbul halkı Cemal Nadir’in cenazesine koşar. O güne dek bir“sanatçı” cenazesinde görülmemiş bir insan seliyle, İstanbul halkının gözyaşları içersinde 28 şubat 1947’de Zincirlikuyu mezarlığında toprağa verilir. Bu ülkemizde bir “karikatürcü” için o güne ve hata bugüne dek görülmeyen müthiş bir sevgi selidir. Peki bu sevgi selinin ardında ne vardır?
Gerçek bir öncüydü
Cemal Nadir, bu yönüyle de ülkemizde karikatürü halkla bütünleştiren, halkın yaşamına karikatürü sokan “ilk çizer” olmuştur. Genç çizerlere ilgi gösteren, onların karikatürlerini yayınlayan, onlara fırsat veren ilk usta da gene o’dur. Cemal Nadir’in genç çizerlere olan ilgisini ve karikatürü halkla bütünleştirmesi durumunu yıllar sonra ardından gelecek olan Oğuz Aral ustamız, ondan aldığı ışıkla devam ettirmiştir bu topraklarda.
Cemal Nadir gazetelerdeki “günlük” karikatürün de öncülüğünü yapmıştır. Gazetelerimizde düzenli “günlük” karikatür kullanılması onun çabalarıyla başlamış ve ilk kez onun çabalarıyla “gazete karikatürcülüğü” denilen alan ciddi bir oluşum sürecine girmiştir. 15 yıl çalıştığı Akşam gazetesini (1928-1943 arası) bıraktıktan sonra ömrünün son dört yılını Cumhuriyet gazetesinde (1943-1947) çizerlik yaparak noktalayan Cemal Nadir daha önce de belirttiğim gibi zor şartlar içersinde yaşamıştı. Bu şartlar öylesine zordu ki, bu büyük usta, Bursa’dan İstanbul’a ilk gelişinde yaşadığı yoğun maddi sıkıntılar yüzünden ilk çocuğunu kucağında yitirmişti. 1943’te Cumhuriyet gazetesine geçme nedenini o vakit arkadaşı Avni İnsel’e bakın nasıl açıklıyor: “Dar yakalı elbiseler giydiğim halde iki yakamı bir türlü bir araya getiremiyorum. Şu yokuş Yunus Nadi gibi birkaç babacan patrona daha sahip olsa Babıali gazetecilerin Darülacezesi olmaktan kurtulur!”
Büyük ustayı ölümünün 69. yılında bir kez daha sevgiyle anıyor ve diyorum ki: “45’inde ölmüş olsa da Cemal Nadir Güler, bugün 114 yaşında yaşıyor ve hala bizimle!.”
(Cihan Demirci-MİZAHHABER-27 Şubat 2016)
Büyük ustayı ölümünün 69. yılında bir kez daha sevgiyle anıyor ve diyorum ki: “45’inde ölmüş olsa da Cemal Nadir Güler, bugün 114 yaşında yaşıyor ve hala bizimle!.”
(Cihan Demirci-MİZAHHABER-27 Şubat 2016)