SEDAT SİMAVİ, GAZETECİLER
CEMİYETİNİN
64. YILINDA
ANILDI...
Adı son yıllarda sadece Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nin verdiği ödüllerde kalan öncü yayıncı, gazeteci-karikatürcü Sedat Simavi, kurucusu olduğu Türkiye Gazeteciler Cemiyetinin 64. Kuruluş yıldönümünde 10 Haziran Perşembe günü, Basın Müzesinde düzenlenen, Orhan Erinç'in yönettiği, Orhan Koloğlu ve Cihan Demirci'nin konuşmacı olarak katıldığı söyleşiyle anıldı...
Sedat Simavi söyleşisi sırasında; soldan sağa; Orhan Koloğlu, Orhan Erinç ve Cihan Demirci.
Bu yıl kurucu başkan Sedat Simavi’nin karikatürcü kimliğini öne çıkaran bir toplantıyla 64 yılı geride bırakan TGC’nin kuruluş yıldönümünü kutladıklarını belirten Cemiyet başkanı Orhan Erinç, “Bu kuruluş yıldönümünde TGC’nin bu günlere gelmesinde emekleri bulunan başta kurucu başkanımız Sedat Simavi olmak üzere Burhan Felek, Cevat Fehmi Başkut ve Nezih Demirkent rahmetle, şükranla anıyoruz. Önceki başkanlarımızdan Necmi Tanyolaç ve Nail Güreli’yi de uzun ömürler dileğiyle teşekkürlerimizi bir kez daha yineliyoruz” dedi. Sedat Simavi’yi araştırmak isteyenlerin ismiyle yapacağı incelemelerden gerekli sonuca ulaşamayacağını ifade eden Erinç, Simavi’nin 13 farklı takma adla yazılar yazıp karikatürler çizdiğini söyledi.
“Cemiyetin 64. kuruluş yılında kurucu başkan Sedat Simavi’nin kimlik ve kişiliğinde anarken kurucu ustalarımız, ağabeylerimiz Cihat Baban, Sait Kesler, Sadun Galip Savcı ve Hayri Alpar’ı da şükranlarımızı sunuyoruz” diyen Erinç, TGC’nin 64. yıla ulaşmasında emeği geçen Yönetim, Denetim, Balotaj ve Onur kurullu üyelerine de teşekkür etti. Erinç şöyle dedi: “Sedat Simavi’nin bizim gibi 1950’lerin sonuna doğru gazeteciliğe başlayanların kulağımıza küpe ettiğimiz bir sözünü sizlerle, genç meslektaşlarımla paylaşmak istiyorum. ‘Kalemine efendi kal. Gerekirse kır ama satma’. Biz geçmişte bu sözü Sedat Simavi Ödülleri kitapçığında ve ödül töreninde kullanıyorduk ama daha sık kullanmamız gereken bir dönemdeyiz sanırım.”
Orhan Koloğlu, Sedat Simavi’nin gazeteciliğe yazarak değil, çizerek başladığını ifade etti. Simavi’nin karikatürlerinde kadın figürünün ön plana çıktığını belirten Koloğlu, “Bu topluma açılma ve düşünce açısından önemlidir. Simavi, topluma katkıda bulunmayı kendine ilke edinmiştir” dedi.
Gazeteci-Tarihçi yazar Orhan Koloğlu, Sedat Simavi’nin konuları karikatürlerinde gündeme getirdiğini belirterek şunları söyledi: “1918’de Mondros Antlaşması’yla Osmanlı batmaya başlayınca da 1908’de olduğu gibi basında şahsiyat kavgaları başladı. Simavi bunların dışında durarak yaptığı yayınlarda Türklüğü savunan bir çizgi izledi. Ancak Sevr Antlaşması’ndan sonra Ankara hükümetine destek vermeye başladı.”
Koloğlu, Sedat Simavi’nin hiçbir yerden yardım almamayı ilke edindiğine dikkat çekti ve siyasetin de içinde yer almadığını söyledi. Koloğlu, konuşmasında şunlara değindi: “1938’de Türk Basın Birliği kuruldu. Simavi de üyeydi ister istemez ama pek katılmıyordu. 1945’te çok partili hayata geçilince gazeteciler haklarını koruyacakları bir kurum aramaya başladılar. Bu ortamda Sedat Simavi, İstanbul yönetimine getirildi. Ancak bundan sonra bağımsız çalışacak bir kurumun kurulması isteği başladı ve daha sonra TGC kuruldu.”
Mizah yazarı-Karikatürist ve mizah tarihi araştırmacısı Cihan Demirci konuşmasına, "Sedat Simavi denilince akla ilk önce 'dürüst' sözcüğü geliyor" diyerek başladı. Simavi'nin ülkedeki yayıncılığın her alanında "öncü" bir yayıncı olduğunu söyleyen Demirci, 1946 yılında bundan 64 yıl önce Sedat Simavi’nin kurduğu TGC’nin medyanın bugünkü kötü durumunda bile bir umut ışığı olduğunu söyledi.
Simavi’nin dürüstlüğe ve bağımsızlığa önem vermiş bir kişi olduğunu ifade eden Demirci, “Simavi de özellikleri çok az insanda bulabiliriz, o hem her türlü dergi ve gazeteyi çıkarmış öncü bir yayıncı, hem iyi bir karikatürist ve hem de TGC gibi köklü mesleki kurumu kuran bir insan” dedi. Kurucusu olduğu Hürriyet gazetesinin ne yazık ki artık Simavi’yi sildiğini söyleyen Demirci, "Hürriyet gazetesi logosunun altındaki kurucusu:Sedat Simavi ibaresini bile bir süre önce sessiz-sedasız kaldırdı, oraya internet sitesinin adresini koydu. Oysa internet sitesinin adresi başka yere de konabilirdi" diye ekledi ve şöyle devam etti: “Nasrettin Hoca Karikatür Yarışması’yla birlikte uluslararası alandaki yarışmalardan en önemli iki karikatürü yarışmasından biri bir zamanlar Sedat Simavi Karikatür Yarışmasıydı. Ancak onun adı da zamanla ne yazık ki değişti ve Aydın Doğan Karikatür Yarışması’na çevrildi” diye konuştu.
Demirci, 1997 yılında bir dönemlerin ünlü kapak karikatüristi Necmi Rıza Ayça ile yaptığı röportajdan Necmi Rıza'nın Sedat Simavi'yi patron olarak anlattığı bölümü de okudu. Okunan bölümden anlaşıldığı üzere Sedat Simavi, çalışanlarına iyi maaş da vermiş bir patron portresi gösteriyordu. Sinema-TV okulunda öğrenci olduğu 80'li yıllarda, Sedat Simavi'nin sinemacı yönü bulunduğunu da öğrendiği söyleyen Cihan Demirci şunları söyledi;
"Pençe ve Casus isimli iki kısa metrajlı filmi olan Sedat Simavi'nin bu iki filmi sinemamızda çekilmiş ilk konulu filmlerdir ama 80'li yıllarda öğrendiğimize göre bu iki filmde kayıptır. 1928’den sonra yeni harflerin yayılmasında çıkardığı mizah ve kadın dergileriyle de büyük katkı sağladığını belirten Demirci, Simavi'nin çıkardığı mizah dergilerini de tek tek anlatırken özellikle 'GÜLERYÜZ' adlı 122 sayı çıkan mizah dergisinin altını çizdi. Bu derginin Kurtuluş savaşına, Mustafa Kemal'e destek verdiğini, kapaklarında Mustafa Kemal karikatürlerinin yer aldığını, aynı dönemde yayımlanan "Aydede" dergisinin ise Osmanlı'dan yana tavır alarak, Güleryüz'e karşı mücadeleye girdiğini, bu iki derginin o dönemde iki ayrı kutbu temsil ettiğini bu hafta içinde yitirdiğimiz Ferit Öngören'in kitabından okuduğu satırlarla aktardı. Cihan Demirci, Hürriyet gazetesini 1 Mayıs 1948'de yayımlamasıyla ilgili de şunları söyledi:
“Yayıncılık macerasında karikatürcü olması, mizahçı bir yapıya sahip olması onu diğer yayıncılardan farklı kılmıştır. Çünkü çizerdir ve görsel bir bakış açısı vardır. 20 yaşından başlayarak o kadar çok yayın çıkarmıştır ki bunların bazılarının yayın hayatı çok kısa sürdüğü için Hürriyet çıktığında da öyle olacak zannedilmiş ancak Sedat Simavi karikatüristlikten gelen görsel gücüyle kolay okunan, farklı bir gazete yapmış, bol fotoğraf kullanmıştır. Türk halkı 1948 yılında ilk defa Olimpiyat Oyunları’nı haberlerini fotoğraflarla görme şansı yakalamıştır. Toplumun içinde olan olayların haberlerine yer vererek halk tarzı yayıncılık yapmıştır. Sırça köşkten bakarak yayıncılık yapmamıştır yaptığı yayınlarda hep halk vardır. Gazteciliğe, 3. sayfa haberlerini, aile-toplum haberlerini, cinayet haberlerini getirmiştir. Türk medyasının bugünkü değişiminde Simavi’nin çıkardığı gazetenin büyük etkisi vardır. Bu anlamda bence Türk basın tarihinin en önemli ismidir.”
Ateş Nesin, Cihan Demirci, Orhan Koloğlu ve Orhan Erinç kokteyl anında...
Toplantıdan sonra 12 Mart 2010’da ölen basının piri Selami Akpınar için Basın Müzesi’nde TGC Onur Kurulu Üyesi Hıfzı Topuz ve ailesinin katkılarıyla oluşturulan bir bölüm törenle açıldı. Bölümde Akpınar’la bütünleşen mandolini ve fotoğrafları yer alıyor. TGC’nin yıldönümü kutlama etkinlikleri kokteylle sona erdi...
(Fotoğraflar: Özkan Altıntaş - Ali Özgür İnan - Haber: MİZAHHABER)
-------------------------------------------------------------------------------------------
SEDAT SİMAVİ SÖYLEŞİSİ
BİZİM GAZETEDE...
Türkiye Gazeteciler Cemiyetinin 64. Kuruluş yıldönümü nedeniyle gerçekleşen Sedat Simavi söyleşisi, Gazeteciler Cemiyetinin günlük gazetesi Bizim Gazetede de haber oldu...
11 Haziran 2010 tarihli BİZİM GAZETE...
(Haber : Sabine Erkuş, Fotoğraflar: Ali Özgür İnan /Bizim Gazete)