12 Ağustos 2007 Pazar

NASREDDİN HOCA'NIN
BİRİNCİSİNDEKİ BENZERLİK
SONUNDA GAZETE HABERİ OLDU!
27. Uluslararası Nasreddin Hoca Karikatür Yarışmasında birinci olan İgor Nikitin'in karikatürünün bir başka karikatüre olan benzerliği üzerine internet ortamında başlayan tartışmalar sonunda yazılı basına taşındı ve Radikal gazetesi bu benzerlikle ilgili bir haber yayınladı.


Radikal Gazetesinin 12 Ağustos 2007 Pazar tarihli sayısının kültür-sanat sayfasında Duygu Erdoğan imzasıyla yayınlanan haber şöyle...

'Nasreddin Hoca Karikatür Yarışması'nın 27.si tamamlandı ödüller sahiplerini buldu, ama sonuç tartışmaya dönüştü. Mesele, bu yıl, 3000 dolar değerindeki birincilik ödülünü alan Rus çizer Nikitin Igor'un çalışmasının, 1995 yılında Tahran Bienali'nde üçüncülük ödülünü alan İtalyan çizer Marco De Angelis'in çalışmasına benzemesi. Haberi, ilk olarak 'İrancartoon' karikatür sitesi duyurdu. Ardından herkesin konuşmaya başladığı bu konu hakkında 1995'te çizilen karikatürün sahibi Marco De Angelis'in açıklaması birbaşka karikatür sitesinde, Donquischotte'ta yayımlandı. De Angelis, "Kızgınım, ama bazen fikirler birbirine benzeyebilir" diyordu: "Kızgınım ama bienalden 12 yıl sonra Rus meslektaşımın eserinin benimkiyle aynı olmasının garip bir tesadüf olduğunu umuyorum. Bazen fikirler ve çizimler kopya çekmeden de birbirine benzeyebilir. Görüntü aklımızda kalır, temalar sık sık çevre, açlık, savaş üstüne olur ".

Nasreddin Hoca yarışmasını düzenleyen Karikatürcüler Derneği' ise irancartoon'a bir yanıt yollayıp durumun bir benzerlikten ibaret olduğunu savundu. Görüşüne başvurduğumuz dernek başkanı Metin Peker de "Birinciliği alan eser kopya değildir, sadece kompozisyon benzerliği var, anlatımı ayrı. Ödülün geri çekilmesi gibi bir durum yok" dedi.

Yapıtların birbirine benzemesinden doğan tartışmalar hakkında görüşüne başvurduğumuz usta çizer Tan Oral, 'yarışmaların ciddiyetini kaybettiği'ni düşünüyor: "Dünyada birçok karikatür yarışması var ve büyük paralar söz konusu olduğu için ciddiyetini kaybetmesi de daha kolay oluyor. Karikatür dünyasındaki bu kalabalık yüzünden ödülleri izlemek de zorlaşıyor. Fakat jürinin bunlara dikkat etmesi lazım. Elbette birbirinden etkilenenler olabilir ama aslında özgün bir eserin taklidi çok zordur, özgün bir yapı hiçbir yerden esinlenmez. Ciddi bir çizer işini internet yoluyla takip eder ve bu duruma düşmez."

Karikatür karikatüre benzer!

Benzer karikatürlerin üretilmesi, hep tartışılan bir konu. Daha önce de Muhittin Köroğlu'nun 2004'te Uruguay'da ödül alan karikatürüyle Janusz Oblucki'nin 1985'te Sedat Simavi Ödülü alan karikatürünün, İranlı sanatçı Farhad Froutanian'ın 2003'teki işiyle, 2005'te ödül kazanan Oppen Heimer imzalı bir çalışmanın, Frederike Gross'un 2005'te Aydın Doğan Yarışması'nda büyük ödül alan yapıtıyla 1974 yılında Pilote dergisinde çıkan bir çalışmanın birbirine benzediği söylenip tartışılmıştı. Bu tür tartışmalar, 'güncel sanat' dünyasında da çok yaşanıyor.